Portugal staat natuurlijk bekend om zijn Port. Die kennen we al jaar en dag. Port is dan ook een heel veelzijdige en interessante versterkte wijn uit Portugal. Veel (misschien wel teveel) mensen denken dat port alleen geschikt is om de maaltijd mee af te sluiten. Niets is minder waar. Zelf zijn we ook gek om juist port in combinatie met een dessert of samen met kaas te drinken natuurlijk maar ondertussen heeft deze drank veel meer te bieden en is ook op andere momenten makkelijk in te zetten. Zo zijn er verschillende soorten en verandert de smaak van deze versterkte wijn naarmate de drank ouder wordt. Allemaal te koop op de Portugesewijnwinkel.nl
Een voor vele minder bekende wijn is Madeira. Onterecht want het is een werkelijk een fenomenale wijn van dit sub tropische vakantie-eiland. We nemen u aan de hand mee om er wegwijs in te worden. Maar het proeven ervan is werkelijk een ervaring op zich!
Maar laten we het eerst over Portugals grootste troef beginnen. Port!
Waar komt Port vandaan?
De wijn dankt zijn naam aan de havenstad Porto, maar komt uit de Dourovallei. Je vindt hier een van de spectaculairste wijnlandschappen ter wereld met terraswijngaarden op steile graniethellingen. ‘s Zomers is het er snoeiheet, ‘s winters steenkoud. De Dourovallei werd al is het oudste gereglementeerde herkomstgebied ter wereld.
Wat is Port? Een versterkte wijn?
Port zelf is een versterkte wijn. Door de gisting te onderbreken door toevoeging van wijnalcohol stopt de gisting en behoudt de wijn zijn restsuikers en krijgt hij tegelijk zijn relatief hoge alcoholpercentage. Er zijn vele soorten Port. Wijnen met heel verschillende stijlen en smaken als gevolg van verschillen in het mengen en opvoeden van de basiswijnen:
White Port – witte port, droog, halfdroog of zoet van smaak. Gemaakt van witte druiven.
Wanneer we over rode port gaan praten dan kunnen we een smaak en stijl onderscheid maken tussen Ruby en Tawny.
Ruby Port- een port waarvan de levendige rode kleur doet denken aan die een robijn. Een levendige en jong. Wijn met veel donkere fruit en een constante kwaliteit.
Tawny Port – port met normaliter 3 tot 5 jaar rijping op vat. Hoe ouder de wijn is, des te meer oranje reflecties en minder intens van kleur, ook meer soepelheid en finesse.
Vintage Character – ietwat misleidende benaming voor een eersteklas Ruby met vijf jaar houtrijping. Anders dan de naam doet vermoeden is dit een blend van basiswijnen uit verschillende oogstjaren.
Old Tawny Port – bepaalde tawny’s dragen een leeftijdsaanduiding: 10 years, 20 years, 30 years, of over 40 years old. Ze zijn samengesteld uit wijnen van diverse oogstjaren waarvan de gemiddelde smaakleeftijd op het etiket is aangegeven.
Colheita – Tawny van één enkel oogstjaar. Rijpt lang op vat, van zijn prille jeugd tot aan het moment van bottelen. Evenals het oogstjaar vermeldt het etiket ook het tijdstip van botteling.
Late Bottled Vintage Port – L.B.V- wijn van één enkel oogstjaar, dat met het jaar van botteling aangegeven is op het etiket. Rijpt 4 tot 6 jaar op vat voordat hij op de fles gaat wordt. Iets lichter, maar ook makkelijker toegankelijker dan een ‘echte’ Vintage.
Vintage Port – wijn van één enkel, uitzonderlijk goed oogstjaar. Wordt dus niet gemengd. Ondergaat een opvoeding van twee jaar op vat en voltooit zijn rijping op fles. Ontwikkelt zich langzaam en vormt daarbij bezinksel, wat decanteren noodzakelijk maakt. Maak geen vintage open voordat die de 10 jaar gepasseerd is, en… drink hem met vrienden want zo’n fles moet direct op!
Met Port kun je alle kanten op en is op veel manieren te combineren met eten. Natuurlijk in de combinatie met kaas. Een Ruby of LBV gaat super met stevige kaas zoals een Blue Stilton of Roquefort. Een andere geweldige combinatie is port met chocolade. In combinatie met een LBV port is de keuze voor donkere chocolade een goede, omdat zoetigheid dan niet de boventoon voert. De bitterheid van de chocolade biedt een mooi tegenwicht aan de zoetheid van port.
Met een Tawny moet je voorzichtiger zijn. Die gaat het best samen met nootachtige kazen zoals Gruyere, Emmentaler of Hollandse Kernhem.
Madeira, Vergeten maar uit zijn as aan het herrijzen.
Het vulkanische eiland Madeira ligt 640 kilometer voor de kust van Afrika midden in de Atlantische Oceaan. Ondanks de zeer zuidelijke ligging is het er regenachtig en mild, het wordt hier zelden warmer dan 26 graden.
Kleine wijngaarden bepalen het landschap van dit bijzonder vruchtbare eiland. Klassieke witte druiven worden hier volop verbouwd: Sercial, Verdelho, Boal en Malvasia.
Wat is het verschil tussen Port en Madeira?
Oorspronkelijk werd Madeira van deze vier soorten druiven gemaakt, elk met zijn eigen smaakkarakteristiek, variërend van droog tot zoet.
De druiven worden allemaal naar de lodges in de hoofdstad Funchal gebracht. Daar worden ze gegist in roestvrijstalen tanks. De wijnmaker stopt de gisting vroegtijdig, door alcohol toe te voegen. Na deze eerste stap heeft hij de Vinho Claro, de basiswijn voor elke Madeira.
Vervolgens laat hij de wijn maderiseren. Het sap gaat vier te vijf maanden in grote betonnen tanks, die op een temperatuur van 40°C tot 50°C gehouden worden. Dit stoven van de wijn heet de Estufa. De beste Madeira’s stoven dertig jaar of zelfs veel langer, in houten vaten op de hete zolders van de lodges. Wanneer de wijn is ‘uitgestoofd’, koelt de wijnmaker hem langzaam af. Hij mengt hem naar eigen inzicht met andere vaten en voegt nog wat alcohol toe.
Juist doordat Madeira op deze manier ‘gewend’ is aan extreme omstandigheden en contact met zuurstof, kan hij zeer oud worden. Een goede Madeira van 150 jaar oud, is nog uitstekend te drinken.
Voor elke Madeira geldt dat -ie gekoeld het beste tot zijn/haar recht komt. Maakt niet alleen de smaak wat frisser maar zorgt er ook voor dat de alcohol (vaak rond de 20 procent) minder dominant aanwezig is.
Zoals gezegd: alle Madeira is zoetig, maar in gradaties. Meest herkenbaar is de wat rokerige, karamelachtige smaak. De variant gemaakt van de Sercial druif drink je prima als aperitief, maar ook bij een stevige runder of wild bouillon. Ook bij zoetzure Aziatische gerechten is het een prima begeleider. En wat te denken kalfstong met Madeirasaus. Vanwege de verschillen in smaak en structuur biedt deze wijn ontelbare wijn-spijs combinaties.
